Những dụng cụ cơ bản làm nên nghệ thuật thưởng trà
30/12/2024
Những dụng cụ cơ bản làm nên nghệ thuật thưởng trà – một tách trà ấm nóng trong một không gian yên tĩnh là một nét văn hóa độc đáo không thể thiếu tại các quốc gia phương Đông, trong đó có Việt Nam. Thông qua việc uống trà, người pha chế trà có thể học cách rèn luyện tính nhẫn nại và tu dưỡng bản thân. Hôm nay mời bạn cùng khám phá nét đẹp của nghệ thuật thưởng trà qua bài viết “Nhập môn trà đạo: Những dụng cụ cơ bản làm nên nghệ thuật thưởng trà”
Những dụng cụ cơ bản bao gồm những gì?
Từ lâu, nghệ thuật thưởng trà đã là một nét văn hóa tinh thần không thể thiếu của mỗi người dân phương Đông. Thưởng trà hay còn gọi là trà đạo là kiểu uống trà trong một không gian tĩnh lặng, thả tâm hồn mình ở trạng thái thư thái nhất, tập trung vào tách trà thơm ngon và tâm đạo khi uống trà, pha chế một ấm trà như một người nghệ nhân, đẹp mắt và trau chuốt, tỉ mỉ. Thông qua việc uống trà đàm đạo, nét văn hóa riêng của mỗi quốc gia phương Đông sẽ được quảng bá rộng rãi đến bạn bè quốc tế.

Để thưởng thức một tách trà chất lượng trong một buổi đàm đạo thì trà ngon, nước ngon, cách pha chế là một trong những yếu tố quan trọng nhưng bên cạnh đó, để có một buổi thưởng trà chuyên nghiệp thì bạn không thể thiếu bộ trà cụ hay còn gọi là dụng cụ uống trà. Một bộ trà cụ sẽ bao gồm rất nhiều chi tiết như ấm trà, chén trà, lọc trà, cái kháo trà, khay trà, hộp đựng trà, bộ dụng cụ gắp, bình đun nước và cả khăn lau bàn.
Dù bạn là người thưởng trà theo phong cách nghiệp dư hay chuyên nghiệp thì bộ trà cụ là điều cần thiết nhưng cũng không cần quá đầy đủ từng chi tiết, cầu kì và cứng nhắc.
Khám phá những dụng cụ cơ bản
Ấm trà
Đối với những người yêu trà, ấm trà chính là linh hồn của những buổi thưởng trà và đàm đạo. Hiện nay, có rất nhiều loại ấm trà được chế tác từ các chất liệu khác nhau như ấm đất, ấm tử sa, ấm sành, ấm sứ, hay ấm thủy tinh. Mỗi loại ấm lại phù hợp với một dòng trà riêng: ấm sành và ấm sứ lý tưởng cho các loại trà nhẹ như Lục trà hay Bạch trà, trong khi ấm đất và ấm Tử Sa lại là lựa chọn hoàn hảo cho Hồng trà, Trà đen hoặc trà Ô long đã qua lên men

Đặc biệt, ấm Tử Sa – một trong bốn quốc bảo của Trung Quốc – không chỉ nổi tiếng bởi vẻ đẹp mộc mạc mà còn được giới trà đạo đánh giá cao về khả năng giữ hương và tăng cường hương vị trà. Một chiếc ấm trà lý tưởng cần có vỏ cứng, ít thấm nước, khi gõ phát ra âm thanh trong trẻo. Nắp ấm phải kín, không để nước tràn khi rót, đồng thời giữ được trọn vẹn tinh túy của trà bên trong.

Kích cỡ ấm cũng là yếu tố cần lưu ý. Chọn ấm phù hợp với số lượng người thưởng trà sẽ giúp bạn tránh tình trạng thiếu hoặc dư trà. Quy tắc phổ biến là mỗi người nên có hai tách trà trong mỗi lần pha, đảm bảo trải nghiệm hoàn hảo nhất.
Chén trà
Chén trà, nhỏ bé nhưng đóng vai trò không thể thiếu trong mỗi buổi thưởng trà, là nơi hương vị và tinh hoa của trà được truyền tải trọn vẹn đến người thưởng thức. Từ xa xưa, chén trà không chỉ là một vật dụng đơn thuần mà còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc, gắn liền với phong tục và thẩm mỹ của từng thời kỳ. Thời xưa, bộ ấm chén thường chia thành 4 loại khác nhau tương xứng cho cả 4 mùa xuân – hạ – thu – đông còn ngày nay, chén trà được làm từ nhiều chất liệu đa dạng như sứ, gốm, đất nung, hay thủy tinh, mỗi loại mang đến một phong cách và trải nghiệm thưởng trà khác nhau.
Một chiếc chén tốt không chỉ giúp giữ nhiệt, làm nổi bật màu sắc nước trà mà còn nâng cao giá trị của cả buổi trà đạo.
Chén tống
Chén tống là loại chén có dung tích lớn tương đương với ấm trà, dùng để lấy nước từ ấm sau mỗi lần hãm trà trước khi chia cho các chén nhỏ
Chén tống thường được làm bằng gốm và thủy tinh để dễ quan sát màu sắc của trà, giúp lọc cặn trà, làm nước trà trong và đẹp hơn. Đây cũng là dụng cụ rất cần thiết để giúp vị trà được hòa đều hơn. Chén tống còn giúp giảm nhiệt độ của trà, tránh gây bỏng khi uống.

Ngoài ra, đối với các loại trà cần pha ở nhiệt độ thấp như trà xanh, bạn cũng có thể đổ nước sôi vào chén tống trước để làm giảm nhiệt độ của nước rồi mới đổ vào ấm trà.
Chén quân
Đối với chén quân, hiện nay có 2 loại chính là chén uống trà và chén thưởng hương:
Chén uống trà thường có miệng rộng và đáy nông để tiện lợi hơn cho việc thưởng thức hương vị và màu sắc của trà.

Ngược lại, chén thưởng hương có đáy sâu, miệng nhỏ hơn chén uống và được dùng chủ yếu để thưởng thức mùi hương của những loại trà thơm khác như trà Ô Long, các loại trà hoa,…
Bên cạnh chất lượng của gốm sứ, bạn cũng cần đảm bảo sự đồng nhất trong thiết kế và màu sắc của bộ ấm trà để đảm bảo bàn tiệc nhìn đẹp mắt và sang trọng hơn.
Chén Khải
Chén Khải là loại chén trà có nắp đậy, thường xuất hiện trong các bộ trà cụ Trung Quốc xưa. Chén Khải thường có kích thước tương đối lớn, có nắp ở trên và đĩa đỡ bên dưới.
Đặc biệt, loại chén này còn có thể tự hãm trà mà không cần ấm. Bạn chỉ cần tráng chén qua nước sôi, cho trà vào, đổ nước nóng và đậy nắp lại khoảng 20 giây đến 3 phút là có thể dùng được.

Tuy nhiên, loại chén Khải này lại ít phổ biến với người Việt Nam, ngày nay, chỉ một số ít người Hoa sinh sống tại Việt Nam mới dùng chén Khải.
Lọc trà
Để pha được chén trà ngon, bên cạnh bộ ấm chén bạn còn cần nhiều vật dụng hỗ trợ khác. Trong đó, lọc trà là một dụng cụ khá quan trọng.
Lọc trà thường được dùng chung với chén tống, giúp bạn lọc được cặn của bã trà và giúp nước trà trong, đẹp hơn,

Tuy lọc trà hiện nay được sử dụng khá phổ biến ở Đài Loan, Trung Quốc, nhưng tại Việt Nam lại ít nhìn thấy. Do khác biệt văn hóa, trà đạo truyền thống Việt Nam thường không sử dụng lọc trà
Cái kháo trà
Kháo trà chính là chiếc bát lớn trong các bộ ấm chén, dùng để đựng nước sôi, làm nóng các dụng cụ pha trà cũng như vệ sinh trà cụ. Đồng thời đây cũng là nơi để đổ bỏ nước tráng trà và bã trà sau khi lọc.

Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng bàn trà chuyên dụng có khay chứa nước ở bên dưới thì không cần sử dụng đến kháo trà này.
Khay trà
Nếu ở phương Tây có dĩa riêng cho từng tách trà, thì ở các nước Á Đông lại sử dụng khay trà để đựng ấm chén, giúp tránh nước trà bị rơi ra bàn hay chỗ ngồi. Bạn lưu ý chọn những khay trà có chất liệu bền như tre, sứ, nhựa…. dễ vệ sinh. Tùy vào sở thích và phong cách của mỗi người mà có thể chọn kiểu dáng, thiết kế cầu kỳ hay đơn giản.

Khay trà không chỉ có tác dụng đựng ấm chén, mà còn được xem là một vật góp phần trang trí cho bàn trà thêm sinh động, đẹp mắt. Khay trà thường có màu tối, mục đích để làm tôn lên màu trắng sáng của ấm chén sứ.
Hộp đựng trà
Hộp đựng trà là vật dụng không thể thiếu để bảo quản trà, giúp giữ nguyên hương thơm và chất lượng. Tại Việt Nam và nhiều nước phương Đông, hộp đựng trà thường được làm từ nhôm, thiếc hoặc thủy tinh, với thiết kế kín đáo và sang trọng. Những chất liệu này không chỉ giúp giữ hương trà lâu hơn mà còn mang lại cảm giác thẩm mỹ khi bày biện trong không gian trà đạo.

Bộ dụng cụ gắp
Nếu thường xuyên uống trà hoặc muốn thưởng trà chuyên nghiệp hơn, bạn có thể đầu tư cho mình một bộ dụng cụ gắp trà. Dụng dụng cụ gắp trà không chỉ giúp lấy được một lượng trà chính xác ra khỏi hũ đựng mà còn không làm ảnh hưởng hương vị trà vì hạn chế tiếp xúc của tay.

Bộ dụng cụ gắp dùng trong trà đạo thường bao gồm một muỗng trà dùng để lấy trà từ trong hộp đựng trà hoặc trộn các lá trà trong ấm, một que gắp chén, một phễu trà để khi cho trà vào ấm không bị rơi ra ngoài. Tất cả các dụng cụ được đựng trong một hộp đựng, gọi là cống trà.
Bình đun nước
Bình đun nước dùng trong trà đạo thường là ấm gốm sứ, thủy tinh hoặc bằng kim loại, có thiết kế đẹp mắt. Hiện nay, để cho tiện lợi hơn, người ta thường sử dụng bình đun nước điện tử, có hệ thống lấy nước tự động từ bàn trà.

Khăn lau bàn tràĐể đảm bảo bàn trà luôn sạch sẽ và gọn gàng thì khăn lau bàn là một vật không thể thiếu được.Khăn lau bàn trà nên là loại khăn bông dễ thấm hút nước. Đặc biệt khăn dùng lau bàn trà nên còn mới, không lau những chỗ khác trong bếp như bàn bếp dầu mỡ,… vì sẽ làm ám mùi, khiến việc thưởng trà không được trọn vẹn.

Trà không chỉ là thức uống, mà là cầu nối giữa tâm hồn và thiên nhiên, là cách để tìm lại sự tĩnh lặng trong cuộc sống hiện đại. Một tách trà không chỉ làm ấm lòng mà còn mở ra những giây phút bình yên, thư thái giữa nhịp sống hối hả. Mong rằng bài viết này đã mang đến cho bạn những thông tin thú vị, giúp bạn thêm phần yêu quý và trân trọng nét đẹp của văn hóa trà.
Biên tập : Thúy Hiền